نقش حیاتی روابط‌عمومی در ترغیب مردم به استفاده مسئولانه از آب جدی گرفته شود

رييس انجمن متخصصان روابط‌عمومي در نخستين هم‌انديشي «روابط‌عمومي‌ها: مسئوليت‌پذيري اجتماعي و بحران آب» با اشاره به سه ابرچالش متخصصان ارتباطات آبي؛ «عدم درك ارزش آب»، «عدم درك ارزش خدمات آب» و «عدم درك ارزش ارتباطات آب» گفت: در بحث ارزش آب، هدف اين است كه روابط‌عمومي‌هاي شركت‌هاي آب و فاضلاب با تدوين استراتژي‌ها و با استفاده از ابزارها و تكنيك‌هاي مختلف ارتباطي، ارزش آب را برجسته‌تر كنند.

مهدي باقريان با اشاره به اين مطلب كه شواهد نشان مي‌دهد هنوز آب به گفتمان عمومي و اولويت اول جهان، دولت‌ها، مردم و متخصصان روابط‌عمومي تبديل نشده است، افزود: همه ما مي‌دانيم بدون آب تقريبا هيچ كاري ممكن نيست. ما در توليد غذا، توليد انرژي و حمل ونقل به آب نياز داريم.‌ علاوه بر آن، اكوسيستم‌هاي آبي بدون وجود آب از بين مي‌روند. صنايع كشاورزي بدون وجود آب از بين مي‌روند و در نهايت، حيات و امنيت غذايي به مخاطره مي‌افتد.

وي به نقل از مراجع ذيربط مي‌گويد حدود 70 درصد از برداشت آب شيرين توسط بخش كشاورزي صورت مي‌گيرد. باقريان خاطرنشان كرد اگر تأثير آب شيرين بر عرضه جهاني مواد غذايي مورد بررسي قرار گيرد بيشتر به ارزش آب پي مي‌بريم و اينكه اگر به آب آشاميدني سالم دسترسي نداشته باشيم حيات بر روي كره زمين به مخاطره مي‌افتد.

مديرعامل موسسه كارگزار روابط‌عمومي‌ در ادامه با اشاره به سخنان سال گذشته‌ي دبير كل سازمان ملل متحد در خصوص عدم دسترسي ۲.۲ ميليارد نفر در جهان به آب آشاميدني سالم هشدار داد: پيش‌بيني مي‌‌شود تا سال 2025، دو سوم جمعيت جهان در شرايط تنش آبي قرار گيرند.

وي تصريح كرد: ارزش آب برجسته‌تر از آن است كه ما داريم نشان مي‌دهيم از اين‌رو روابط‌عمومي‌ها نهضت بيداري را بايد از خودشان شروع كنند و با ابزارها و تكنيك‌هاي مختلف، ارزش آب را مدام يادآوري كنند.

رييس انجمن متخصصان روابط‌عمومي با هشدار در خصوص پيامد منفي تكرار پيام‌هاي مشابه در فرايند ارتباطات گفت: بمباران پيام‌هاي مشابه باعث خستگي در ارتباطات مي‌شود و براي فرار از اين خستگي بايد به پيام‌ها خلاقيت تزريق كرد تا خاصيت و تاثير خودشان را از دست ندهند.

باقريان با اشاره به فشار فزاينده بر روي منابع آب در اثر تغييرات آب وهوايي و افزايش جمعيت، گفت: محققان پيش‌بيني مي‌كنند تا سال 2050، مصرف آب خانگي، 130درصد افزايش پيدا مي‌كند. فكر مي‌كنم وضعيت ما در ايران به لحاظ نحوه مديريت مصرف آب شايد كمي بدتر هم باشد. مديرعامل شركت آبفاي تهران هفته گذشته اعلام كرده تهران به‌هيچ‌وجه توان بارگذاري جمعيت بيشتر از اين را ندارد. سالي ۲ تا ۲.۵ درصد به تعداد مشتركان آب تهران اضافه ‌مي‌شود؛ يعني هر ۱۰ سال ۲۰ درصد به جمعيت تهران افزوده ‌مي‌شود.

باقريان با طرح اين پرسش كه مسئوليت اجتماعي فعالان روابط‌عمومي در چنين شرايطي در خصوص تشويق مردم به صرفه‌جويي در مصرف آب چيست؟، گفت: ما قابليت‌ها، ابزارها و تكنيك‌هاي زيادي در اختيار داريم كه مي‌توانيم از آن‌ها براي تشويق مردم به صرفه‌جويي در مصرف آب استفاده كنيم.

مديرعامل موسسه كارگزار روابط‌عمومي در همين خصوص، افزود: در يك تحقيق كه در آمريكا و در بين 175 شركت آب انجام شد، بيش از 60 تكنيك ارتباطي شناسايي شد. جعبه ابزار ما از ابزارهاي ارتباطي، روابط‌عمومي، تبليغات و بازاريابي پر است و به مرور زمان پرتر هم مي‌شود. اخيرا ابزارهاي هوش مصنوعي مولد هم به جعبه ابزار روابط‌عمومي اضافه شدند.

رييس انجمن متخصصان روابط‌عمومي در ادامه با بيان اين مطلب كه عدم آگاهي يا آگاهي كم، باعث مي‌شود انجام اصلاحات در حوزه آب با دشواري و با تاخير و خسارت زيادي انجام شود و هدف اصلي استراتژي استفادهِ درست و مسوولانه از آب محقق نگردد، تاكيد كرد: درك ما از ارزش آب و همچنين كمبود آب خيلي كم است؛ تا جايي كم است كه به نتيجه نمي‌رسيم.

وي با اشاره مجدد به تاثيرهاي مخرب عدم آگاهي يا آگاهي كم، اظهار داشت: درك ما از ارتباط بين آب سالم كافي، بهداشت، سلامت و ثروت كافي نيست و بايد افزايش پيدا كند.

سردبير شارا با برشمردن علل ارزشِ كمِ آب نزد مردم، گفت: پوشش ضعيف مسايل مربوط به آب توسط رسانه‌ها، كم‌كاري روابط‌عمومي‌ها و تصورات نادرست از آب بر وخامت اوضاع افزوده است.

مديرعامل موسسه كارگزار روابط‌عمومي با تاكيد بر اين نكته كه امروزه دسترسي به آب سالم نه تنها يك نياز و الزام ملي بلكه يك الزام جهاني است، خطاب به فعالان روابط‌عمومي گفت: متخصصان روابط‌عمومي با استفاده از ابزارهاي ارتباطي و همراهي و مشاركت مردم مي‌توانند نحوه ارزش‌گذاري آب را تغيير دهند. به‌شرطي كه فعالان روابط‌عمومي بيش از همه ارزش آب را درك كنند و تا زماني كه نتوانند ارزش آب را درك كنند مسلما نخواهند توانست ارزش آب را به ديگران منتقل كنند و آن‌ها را متقاعد كنند تا در مصرف آب، مسئولانه رفتار نمايند.

سردبير فصلنامه كارگزار روابط‌عمومي در بخش ديگري از سخنان خود در خصوص ابرچالش دوم: «عدم درك ارزش خدمات و تاسيسات انتقال آب»، گفت: هدف اصلي اين است كه آگاهي مردم از ارزش تاسيسات آب، ارزش خدمات آب، نحوه تصفيه آن، نحوه انتقال آن به خانه‌ها، نگهداري زيرساخت‌ها توسط جمع زيادي از هموطنان به‌طور شبانه‌روزي، ايجاد زيرساخت‌هاي جديد، هزينه‌هايي كه بابت نگهداري اين تاسيسات پرداخت مي‌شود، بيشتر بشود تا جايي كه منجر به تغيير رفتار مثبت در مصرف آب گردد.

باقريان در حاشيه اين سخنان در خصوص اهميت خلق و تدوين پيام در ارتباطات آبي، گفت: به جاي اينكه به مردم بگوييم چه كاري انجام بدهند، بهتر است به آن‌ها بگوييم كه ديگران چه كار مي‌كنند. براي نمونه، به علي كمك كنيد به دوستانش نشان دهد كه چگونه پدرش آب سالم را هر روز به ما تحويل مي‌دهد؛ پيام‌هايي طراحي كنيم كه رفتار مثبت را تشويق كنند؛ آنچه انجام مي‌شود.

رييس انتشارات كارگزار روابط‌عمومي، اظهار داشت: در هنگام تهيه پيام، نيازهاي مردم بايد در نظر گرفته شود و به اين موضوع توجه كرد كه فلسفه تاسيسي شركت‌ها و سازمان‌ها، خدمت به مردم از طريق توليد ثروت ملي، رفاه عمومي و توسعه پايدار است. مانند حق دسترسي آسان، ايمن و منظم به آب.

رييس انجمن متخصصان روابط‌عمومي با طرح اين موضوع كه پيام‌ها بايد به كوتاه‌ترين، واضح‌ترين و ساده‌ترين شكل ممكن نوشته شود به طوري كه كمتر از 8 ثانيه درك شود، بيان داشت: پيام‌ها هرگز نبايد مبهم و كم‌عمق باشند و به هيچ وجه از واژگان و اصطلاحات فني استفاده نشود.

سردبير فصلنامه كارگزار روابط‌عمومي با اشاره به اهميت كمپين‌ها در نشان دادن ارزش و مصرف مسوولانه آب، ارزش خدمات آب و ارزش تاسيسات انتقال آب، گفت: تكنيك‌ها و ابزارهاي ارتباطي در نشان دادن اهميت آب مي‌توانند بسيار موثر عمل كنند. ابزارهاي ارتباطي مي‌توانند به مردم كمك كنند تا با همه افرادي كه در صنعت آب مشغول به فعاليت هستند ارتباط برقرار كرده و تاثير تلاش‌هاي كاركنان “خط مقدم” كه خدمات آب را ارايه مي‌دهند بهتر درك كنند.

باقريان با ارايه يك نمونه از «كمپين‌ انتقال ارزش خدمات آب آشاميدني»، اظهار داشت: براي نشان دادن نحوه تصفيه آب آشاميدني سالم و انتقال آن به مردم از رودخانه‌ها، درياچه‌ها، چاه‌ها و سدها از طريق يك سيستم توزيع گسترده نيازمند طراحي استراتژي‌هاي موثر ارتباطي مانند كمپين و داستان‌سرايي است.
 
وي افزود: در قالب همين كمپين‌ها مي‌توان تلاش‌هاي دانشمندان، مهندسان و كاركنان بخش تعمير و نگهداري را به شكل هنرمندانه‌اي به تصوير كشيد؛ افرادي كه شبانه روز تلاش مي‌كنند تا مطمئن شوند كه همه ما به آب سالم و تميز هميشه دسترسي داريم.

به گفته باقريان در قالب اين فعاليت‌هاي نتيجه‌گرا و كمپين‌ها مي‌توان اهميت سيستم‌هاي انتقال آب به مردم را برجسته‌تر كرد و از طريق ابزارها و تكنيك‌هاي مختلف ارتباطي مانند برنامه‌ تعامل عمومي، كمپين‌ حفاظت از آب‌هاي زيرزميني و اطلاع‌رساني درباره حفاظت از آب‌هاي زيرزميني، كمپين‌ آموزش ارزش آب (آموزش براي معلمان، گروه‌ها، سنين و طبقات مختلف)، جشنواره‌هاي آب براي دانش‌آموزان ابتدايي در مورد چگونگي حفاظت از منابع آب‌هاي زيرزميني، استفاده از پادكست‌ها، فيلم‌ها و پخش‌هاي تلويزيوني برجسته براي حفاظت از آب‌هاي زيرزميني، اطلاع‌رساني در نمايشگاه‌هاي دولتي و غيردولتي مانند حضور در نمايشگاه سالانه آبي براي ترويج آموزش حفاظت از آب‌هاي زيرزميني و ارزش كلي آب به بزرگسالان و كودكان از جمله موارد و روش‌هاي معدودي است كه در تشويق مردم به صرفه جويي در آب تاثير به‌سزايي دارد.

رييس انجمن متخصصان روابط‌عمومي در خصوص ابرچالش سوم: «عدم درك ارزش ارتباطات»، و مظلوميت روابط‌عمومي و ارتباطات در همه مشاغل، اظهار داشت: در ارتباطات آبي، برنامه‌ريزي تنها نيمي از معادله است. طرف اصلي معادله، مردم هستند. مشاركت و درگيركردن مردم يك راه بسيار عالي براي درك ارزش آب است.

وي افزود: زماني مديريت آب را مي‌توانيم موفق تلقي كنيم كه مردم در آن مشاركت فعال داشته باشند.

سردبير فصلنامه كارگزار روابط‌عمومي با طرح اين موضوع كه با درگير كردن مردم، روابط‌عمومي‌ شركت‌هاي آب و فاضلاب مي‌توانند تغيير رفتار مثبت را تشويق و از محيط زيست محافظت كنند، تصريح كرد: به‌كارگيري رويكرد دوطرفه و گفتگو و تعامل با مردم در مورد كمبود آب و صرفه‌جويي در آب بسيار بسيار موثر و بااهميت است.

مديرعامل موسسه كارگزار روابط‌عمومي با اشاره به اين موضوع كه ارتباطات آبي بايد ارتباطات كنش‌گرا باشد نه ارتباطات واكنش‌گرا، توضيح داد: سنگ بناي ارتباطات آبي بر روي دو ستون استوار است؛ يكي رويكرد و ديگري، مخاطبان.

وي تصريح كرد: رويكرد ارتباطي كنش‌گرايانه، كليد موفقيت هر راهبرد و استراتژي روابط‌عمومي‌ است. ارتباطات كنش‌گرا و استراتژي‌هاي ارتباطي اثبات‌شده و مثبت، هم مشاركت را تقويت و هم تاثير آن را دوچندان مي‌كنند.

باقريان در پايان سخنانش با اشاره به اتفاق‌هاي رخ‌داده در خردادماه سال جاري در پي جاري‌شدن سيل و محروم شدن بخش‌هايي از مردم تهران و كرج از آب آشاميدني سالم در چند روز، آن را نمونه بارزي از ارتباطات واكنش‌گرا و بي‌برنامه دانست و اظهار داشت: روابط‌عمومي‌ شركت‌هاي آب و فاضلاب بايد در طول سال ارتباطات منظمي در مورد صرفه‌جويي مصرف آب با مردم داشته باشند. مردم در بيشتر مواقع سال چيزي در مورد ارزش آب نمي‌شنوند.

گفتني است نخستين هم‌انديشي روابط‌عمومي‌ها: مسئوليت‌پذيري اجتماعي و بحران آب، ۱۰ تيرماه ۱۴۰۲ با حضور خسرو رفيعي رييس انجمن روابط‌عمومي ايران، مهدي باقريان رييس انجمن متخصصان روابط‌عمومي، عبدالله اسكويي سردبير مهراب و سيدرضا جمشيدي مديرمسئول رسانه مسئوليت‌هاي اجتماعي در دانشگاه پيام‌نور استان آذربايجان شرقي برگزار شد.

انتهاي پيام/